बालबालिकाको समग्र मानसिक, शारीरिक र सामाजिक विकासमा अभिभावकको भूमिकाले महत्वपूर्ण असर पार्ने गर्छ। तर, धेरैजसो अभिभावकले उनीहरूको वास्तविक आवश्यकता र भावना के हो भन्ने बुझ्न सकेका हुँदैनन्। बालबालिकाले आफ्ना बाबु-आमाबाट अपेक्षा गर्ने चाहनाहरूलाई यदि अभिभावकले मनन गर्ने हो भने मात्र सन्तुलित र खुसी परिवारको परिकल्पना गर्न सकिन्छ।
बालबालिकाले आफ्ना अभिभावकबाट यस्ता अपेक्षाहरू गर्दछन :
१. माया र समयको समुचित ध्यान दिनुहोस्
बालबालिकाले अभिभावकसँग शारीरिक उपस्थितिभन्दा पनि समयको गुणस्तर चाहन्छन्। व्यस्त जीवनशैलीका कारण समय दिन नसक्नु उनीहरूका लागि मानसिक पीडाको कारण बन्न सक्छ।
२. धेरै नकरात्मक टिप्पणी होइन, सहानुभूति र समर्थन चाहिन्छ
गल्ती गर्दा सुधारका लागि सल्लाह चाहिन्छ, तर बारम्बार आलोचना र तुलना सहन गाह्रो हुन्छ। उनीहरू आफ्ना प्रयासको सराहना र सहयोग अपेक्षा गर्छन्।
३. भावनात्मक अभिव्यक्तिलाई सम्मान गर्ने वातावरण
बालबालिकाले आफ्ना भावना स्वतन्त्र रूपमा व्यक्त गर्न पाउनु पर्छ भन्ने चाहना राख्छन्। डर, रिस वा खुसी– सबै कुरा खुलस्त भन्न पाउने वातावरण खोज्छन्।
४. नियमित संवाद र सुन्ने बानी
बालबालिकाले आफूलाई सुनेको महसुस गर्न चाहन्छन्। अभिभावकले समय निकालेर उनीहरूको कुरा सुन्ने र बुझ्ने व्यवहारले आत्मविश्वास बढ्छ।
५. अत्यधिक दबाब होइन, प्रेरणा दिने शैली
अभिभावकहरूले अध्ययन, खेलकुद वा अन्य गतिविधिमा अत्यधिक दबाब होइन, सकारात्मक प्रेरणा र सही मार्गदर्शन अपेक्षा गर्छन्।
६. आफ्ना कार्यमा नैतिक उदाहरण देखाउने
बालबालिकाले आफ्ना अभिभावकबाट व्यवहारिक जीवनका आदर्शहरू सिक्छन्। त्यसैले अभिभावकका इमानदारिता, मेहनत र सम्मानजनक व्यवहारबाट उनीहरू धेरै प्रभावित हुन्छन्।
७. सुरक्षित र माया भरिएको वातावरण
बालबालिकाको विकासका लागि सुरक्षित र प्रेमपूर्ण वातावरण अत्यन्त आवश्यक हुन्छ। अभिभावकबाट उनीहरू आफू सुरक्षित र स्वीकारिएको महसुस गर्न चाहन्छन्।
बालबालिकाको मनोविज्ञान बुझेर उनीहरूलाई माया, समर्थन, सहानुभूति र समय दिने हो भने उनीहरू आत्मविश्वासी, जिम्मेवार र खुसी नागरिक बन्नेछन्। अभिभावकका सानातिना व्यवहारहरूले नै बालबालिकाको भावी जीवन निर्माणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछन्।
प्रकाशित मिति: १८ श्रावण २०८२, आईतवार