भगवद्गीता र भागवत महापुराणले करिब ५ हजार वर्ष पहिला नै कलीयुगको विकृत सामाजिक, धार्मिक र नैतिक अवस्था भविष्यवाणी गरिसकेको थियो। यी भविष्यवाणिहरू आजको समयसँग अद्भुत मिल्दाजुल्दा छन्। कलीयुगमा मानवीय मूल्य र नैतिकता क्षीण हुने स्पष्ट चेतावनी गीता र पुराणहरूले दिइसकेका छन्।
कलियुगका बारेमा गरिएका केही रोचक भविष्यवाणी यस्ता छन् :
१. धर्मको क्षय र अधर्मको वृद्धि
कलीयुगमा सत्य र धर्मको ह्रास भई अधर्म हावी हुनेछ। धर्मको अस्तित्व केवल नाममा रहन्छ। धर्मका नाममा ढोंग, रीतिरिवाज, र दिखावा हुन्छ तर वास्तविक जीवनमा धर्म पालन गर्नेहरू विरलै देखिन्छन्। अधर्म, असत्य, लोभ र मोहको जालमा समाज बाँधिनेछ। तथापि, गीता भन्छ — युग चाहे कस्तो भए पनि, जसले सत्य, धर्म र आत्मसंयममा टिक्न सक्छ, उसैले मोक्ष प्राप्त गर्न सक्छ।
श्लोकः
“धर्मेण हिनाः पाषण्डाः सत्यं ब्रूयुः सदा मिथ्या।”
(भागवत 12.3.32)
२. धन नै प्रतिष्ठाको मापदण्ड हुनेछ
कलियुगमा धनी व्यक्ति नै सम्मानित र प्रतिष्ठित ठानिनेछ। कलीयुगमा व्यक्तिको ज्ञान, चरित्र र सद्गुणभन्दा धन सम्पत्तिलाई नै प्रतिष्ठा र सम्मानको आधार मानिनेछ। धन भएको व्यक्ति नै विद्वान्, धर्मात्मा र शक्तिशाली ठानिनेछ, जबकि वास्तविक सद्गुण र नैतिकता भएका निर्धनहरू समाजको दृष्टिमा उपेक्षित रहनेछन्। त्यसैले कलीयुगको समाज धनकै इर्दगिर्द घुम्ने भौतिकवादी मूल्य–मान्यतामा बाँधिनेछ।
श्लोकः
“धनमूलं इदं जगत्।”
(भागवत 12.2.2)
३. केश, वस्त्र र बाहिरी रूप देखाएर साधुता देखाइनेछ
वास्तविक ज्ञान र आचरणभन्दा बाहिरी भेष र कपडालाई महत्त्व दिइनेछ। कलीयुगमा व्यक्तिको आन्तरिक शुद्धता, ज्ञान र चरित्रभन्दा बाहिरी भेषभूषा, केशविन्यास र पहिरनलाई नै साधुता र प्रतिष्ठाको प्रतीक मानिनेछ। सत्कर्म र सदाचार विहीन व्यक्तिहरूले आकर्षक वस्त्र र बनावटी भेषधारण गरी साधु, ज्ञानी र प्रतिष्ठित कहलिने प्रपञ्च गर्नेछन्। बाहिरी आडम्बरमा फसेको समाजले वास्तविक साधक र धर्मात्माको पहिचान गर्न सक्नेछैनन् ।
श्लोकः
“लावण्यम् केशधारणम्।”
(भागवत 12.2.6)
४. विवाह केवल वासना पूर्तिका लागि हुनेछ
कलीयुगमा विवाह जस्तो पवित्र सामाजिक र धार्मिक संस्था केवल शारीरिक वासना पूर्तिका लागि सीमित हुनेछ। पारिवारिक कर्तव्य, निष्ठा, संस्कार र भावनात्मक सम्बन्धको अर्थ घटेर, व्यक्तिगत इच्छारूपी स्वार्थको लागि विवाह गरिनेछ। प्रेम, समर्पण र जिम्मेवारीभन्दा रुप, पैसा र भोगविलासमै सम्बन्ध टिकाइने प्रयास हुनेछ।
श्लोकः
“दम्पत्येऽभिरुचिर्हेतुः।”
(भागवत 12.2.3)
५. धर्म र न्याय पैसाले किनबेच हुनेछ
धर्म, न्याय र विद्या सम्पूर्ण पैसामा आधारित हुनेछ। कलीयुगमा धर्म र न्यायको मूल्य पैसाबाट तोकिनेछ। धार्मिक आडम्बर, पूजा–पाठ र न्यायालयसम्म पैसाको प्रभावमा रहनेछन्। सत्य र धर्मभन्दा लोभ र घूसले निर्णय गर्नेछ, जसले गर्दा गरीब र सत्यनिष्ठ व्यक्तिहरू अन्यायमा परेर पनि आवाज उठाउन सक्दैनन्।
श्लोकः
“धर्मः सत्येन न प्रायः पैशुन्येनैव पालनम्।”
(भागवत 12.2.2)
६. छोटो उमेरमै मानिस वृद्धजस्तै देखिनेछन्
कलीयुगमा मानिसहरू छिट्टै बुढ्यौलीमा पुग्नेछन्। कलीयुगमा असंयमित जीवनशैली, तनाव, र अस्वस्थ आहारविहारका कारण मानिसहरू अल्पायुमा नै वृद्धजस्तो देखिनेछन्। युवा अवस्थामा नै थकान, रोग, मानसिक अशान्ति बढेर, जीवनशैली नै बुढ्यौली जस्तो देखिनेछ।
श्लोकः
“क्षिप्रं जीवन्ति मर्त्याः अल्पायुषः पञ्चविंशतिः।”
(भागवत 12.2.9)
७. पाखण्डी ब्राह्मण र असत्य प्रवचनकर्ताहरूको बाढी आउनेछ
शास्त्र नजानेकाहरू पनि आफूलाई पण्डित भन्दै भ्रम छर्नेछन्।कलीयुगमा शास्त्रज्ञान र आचरणविहीन पाखण्डीहरू धार्मिक गुरु, विद्वान् र प्रवचनकर्ता भन्दै समाजमा ठगी र भ्रम फैलाउनेछन्। धर्मलाई व्यापार र लोभको साधन बनाउँदै असत्य प्रचार गर्नेहरूको बाढी आउनेछ।
श्लोकः
“ब्राह्मणाः शूद्रतां गता:”
(भागवत 12.2.13)
८. पानी र अन्न दुर्लभ हुनेछ
वर्षा अनियमित भई अन्न र जलको संकट आउनेछ।कलीयुगमा प्रकृतिको असन्तुलन, लोभ र अतिक्रमणका कारण वर्षा अनियमित भई जल र अन्न अभाव हुनेछ। कृषिमा गिरावट, जलस्रोतको विनाश र वातावरणीय संकटका कारण सामान्य जनताले अन्न र पानीको अभाव झेल्नुपर्नेछ।
श्लोकः
“वृष्टिर्न भविष्यति शम्ये।”
(भागवत 12.2.10)
९. पुस्तक पढेर नै ज्ञान प्राप्त भएको ठानिनेछ
अनुभव र साधनाभन्दा केवल पुस्तक र प्रवचनबाट नै आफूलाई ज्ञानी भनिनेछ। कलीयुगमा केवल किताबी ज्ञानलाई नै सबैथोक मानिनेछ। अनुभव, साधना र व्यवहारिक जीवन शिक्षा भन्दा पाठ्यपुस्तकको अक्षर र प्रवचन सुनेर आफूलाई ज्ञानी ठान्ने प्रवृत्ति बढ्नेछ।
श्लोकः
“किं शास्त्रैः बहुभिः काले काले।”
(भागवत 12.3.37)
१०. असत्य, कपट र चोरी जीवनशैली बन्नेछ
मानिसहरू चोरी, कपट, असत्य र झुट बोल्नेमा लज्जा नमान्नेछन्। कलीयुगमा असत्य, कपट, ठगी र चोरीलाई सामान्य जीवनशैली मानिनेछ। झुट, फटाहापन र छलकपट गर्नेहरू नै चतुर र सफल ठानिने सामाजिक सोच बन्नेछ। लाज र नैतिकताको स्थानमा स्वार्थ र पाखण्डले ठाउँ लिनेछ।
श्लोकः
“अनृतं च प्रियं ब्रूयुः।”
(भागवत 12.3.32)
प्रकाशित मिति: १७ श्रावण २०८२, शनिबार