९ मंसिर २०८१, आईतवार
काठमाडौँ।साना तथा मझौला व्यापारीहरुले सहकारी समस्या तत्काल समाधान गर्न सरकारसँग माग गरेका छन् ।
काठमाडौंको न्युरोड क्षेत्रमा व्यापार / व्यवसाय गर्दै आएका उनीहरुले सहकारी क्षेत्रमा आएको संकटका कारण पनि आफूहरुको व्यवसाय फस्टाउन नसकेको प्रतिक्रिया समेत दिएका छन् । व्यापारीहरुले वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरुको लर्कोले पनि व्यापार दिनप्रतिदिन घटदै गईरहेको बताएका छन् । राष्ट्रिय व्यापार संघका उपाध्यक्ष वैकुण्ठ दाहालले सहकारीको समस्याले होलसेल बजारमा धेरै ठूलो नकारात्मक असर परेको गुनासो गर्दै उनले सो समस्या समाधान गर्न र बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई साना तथा मझौला व्यापार, व्यवसायमा लोन प्रवाह गरिदिन पनि सरकारसँग माग गरेका छन् ।
उपाध्यक्ष दाहालले भने, ‘बजारको अवस्था निराशाजनक छ । यसको मुख्य कारण सहकारीमा आएको समस्या नै हो । यसको कारणले बजारलाई धेरै असर गरेको छ । सहकारीबाट हाम्रो कारोबार भईराखेको थियो । यहाँ ९० प्रतिशत व्यापारीको कारोबार सहकारीबाट छ । तर अहिले सरकारीमा समस्या आएपछि यसले होलसेल बजारलाई धेरै असर गरेको छ । बैकले पनि ठूला व्यापारीहरुलाई मात्रै सहज ढंगले लोन दिने अवस्था छ । तर साना र मझौला व्यापारीहरुलाई भने लोन लिन नै कठिन छ । अन्तिममा आएर डकुमेण्ट पुगेन भनेर पनि लोन नदिने अवस्था छ । म बैंकहरुलाई भन्न चाहन्छु भने–तपाईहरुले ठूला र साना भनेर भेदभाव नगरी लोन प्रवाह गर्नुस् । अर्को कुरा यो सहकारीमा देखिएका समस्या पनि समाधान गर्नुस् । बैक तथा सहकारीले व्यवसायीलाई लगानी गरिदियो भने व्यापार गर्न सजिलो हुन्छ । सबैलाई उठन सजिलो हुन्छ । व्यवसायीको अभिभावक भनेको सरकार हो । ऊ चनाखो भईदिनु पर्दछ । दुःखमा, पीडामा, मर्कामा परेका व्यवसायीलाई सरकारले हेरिदियो भने मात्रै उनीहरुले केही गर्न सक्छन् ।’
युवा पुस्ता प्लस टु सकिएपछि विदेशिने क्रम बढेकाले व्यापार ठप्प भएको पुस्तक व्यापारीहरुले बताएका छन् । खाँडादेवी सेकेण्ड हेण्ड बुक सपका सञ्चालक आशिष खत्रीले गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष पुस्तकको व्यापार ५० प्रतिशत भन्दा बढी घटेको बताउनु भयो । पढ्ने उमेरका युवाहरु विदेश जाने भएपछि व्यापार घट्ने कुरा स्वभाविकै हुने उनको बुझाई थियो ।
खत्रीले भने , ‘अहिले धेरैजसो युवाहरु प्लस टु सकिएपछि बाहिर जाने होड चलेको छ । अहिलेसम्म भन्ने हो भने हाम्रो स्कुल लेवल र कलेजको ११, १२ सम्म त ठिकठिकै जस्तो छ । तापनि सन्तोषजनक छैन । अब ब्याचलरको भन्ने हो भने जिरो नै छ । नयाँ वा पुरानो जुन पुस्तक पनि ४/५ सेट भन्दा बढी विक्री हुने अवस्था छैन । पुरानो पुस्तक पनि ५० प्रतिशत भन्दा कम व्यापार हुने गरेको छ पहिलाको तुलनामा । अब अहिलेको व्यापार निराशाजनक छ भन्नुपर्छ ।’
जुत्ता लगाउने जनशक्ति बाहिर गएकाले जुत्ताको व्यापार घट्दै गएको जुत्ता व्यवसायीले बताएका छन् ।दावा सुज एण्ड फेसन सेन्टरका संचालक छावाछिरिङ लामाका अनुसार जुत्ता लगाउने युवा उमेरका मानिसहरु विदेशमा रोजगारीका लागि जाने क्रम बढेकाले जुत्ताको व्यापार विगतको भन्दा २५ प्रतिशत पनि हुन नसकेको बताएका छन्। उनले बजारमा ग्राहकको नै अभाव देखिएको पनि बताए ।
लामाले भने , ‘अहिले ग्राहकको फ्लो धेरै कम छ । महाबौद्धको पसलमा हामी यसरी खाली हात बस्ने त होइन नि । पहिला पहिला यतिखेर बजार प्याक हुन्थ्यो । कस्टम्बरसँग बोल्नका लागि फुर्सद नै हुदैन्थ्यो । अहिले त रिटेल भन्दा पनि होलसेल बजारको अवस्था नाजुक भईसक्यो । नेपालमा अव जुत्ता लगाउने मान्छेनै छैनन । सबै बाहिर कुद्ने बाहेक अरु कोही छैन । अहिले नेपालमा २५ प्रतिशत पनि जुत्ता लगाउने छ कि छैन भन्ने अवस्था छ ।’
नमूना फेसन कलेक्शनका नवराज गौतमले भूकम्प र कोभिड महामारीपछि उनिहरुको व्यापार खस्कँदै गएको बताएका छन् । उनले सहकारीको वचत रकम फिर्ता नहुँदा पनि व्यवसाय चलाउन कठिन भएको बताए।
गौतमले भने, ‘पहिलाको जस्तो चहलपहल छैन, बजार सुनसान छ । मन्दीका कारण यस्तो भयो भन्छन । भूकम्प, कोभिडपछिबाट नै यस्तै छ । गत वर्षको भन्दा यस वर्षको व्यापार आधी पनि छैन । धेरै कम छ । मन्दी छ । फाईनान्समा डिपोजिट गरिएको पैसा दिएको छैन पनि भन्छन । त्यसैले पैसा हुँदैन । समस्या छ ।’
देश भित्रै रोजगारी अभिवृद्धि गर्ने र सहकारीलगायतका वित्तीय संस्थाहरुलाई व्यवसायमैत्री बनाउन सकेमात्रै मुलुकमा व्यापार व्यवसाय फस्टाउने भएकाले यस काममा सरकारले विशेष ध्यान दिनुपर्ने व्यापारीहरुले बताएका छन् ।
राष्ट्रिय व्यापार संघका उपाध्यक्ष दाहालले बैंकहरुले ठूलो व्यापारीहरुलाई मात्रै लोन दिने भएकाले पनि आफूहरु मारमा देश भित्रै रोजगारी अभिवृद्धि गर्ने र सहकारीलगायतका वित्तीय संस्थाहरुलाई व्यवसायमैत्री बनाउन सकेमात्रै मुलुकमा व्यापार व्यवसाय फस्टाउने भएकाले यस काममा सरकारले विशेष ध्यान दिनु परेको उल्लेख गर्दै यस्तो अवस्थामा सरकारले आफूहरुको संरक्षण हुनेगरी कानूनी व्यवस्था गर्नुपर्ने बताएका छन्।
प्रकाशित मिति: ९ मंसिर २०८१, आईतवार
